Op de bijeenkomst rond Biodiversiteit van de gemeente Dalfsen op 13 september jl. kom ik in gesprek met Bert Ruitenberg, agrariër aan de Hessenweg. Samen met Joke Schrijver aan de Vossersteeg hoor ik hun verhalen aan en concludeer dat ik als inwoner van de kern Dalfsen mijn blik te weinig richt op het buitengebied. Gelukkig nodigt Bert mij uit voor een bezoek.
Blik op het buitengebied van Vechterweerd
Maandag 17 oktober is het zover. Op de fiets kom ik bij Bert aan en we lopen naar de dijk toe. Aan de overkant van de Vecht is een stuk natuurgebied te zien. In 1990 heeft een boer dit deel land verkocht aan wat toen nog Waterleiding Maatschappij Overijssel (WMO) heette. In het begin heeft het zijn agrarische functie behouden, maar gaandeweg kreeg de natuur de ruimte om haar gang te gaan. En nu grazen er Schotse Hooglanders. Rond de ontwikkeling van dit gebied heeft Vitens (de huidige naam van het waterbedrijf) de voortrekkersrol op zich genomen, samen met de agrariërs en de gemeente. In de Vechterweerd kun je momenteel watermunt, gewoon duizendblad, akkerdistel, glanzend kruiskruid en de langstekelige distel tegenkomen.
Mogelijke risico’s van planten in het weiland
Wanneer een agrariër dicht bij een natuurgebied woont of een perceel met een beheerdersovereenkomst bezit, is het goed om met elkaar in gesprek te blijven. Er komen altijd momenten dat er bepaalde onkruiden voor de agrariërs uit de buurt problemen kunnen opleveren. In het verleden was dit de distel (kale jonker). Als leek had ik nooit gehoord van de plant kale jonker. Andere associaties zaten in mijn hoofd. Het gaat om een distel met paarse pluimen. Bij het maaien moet je goed opletten dat de distel niet in het gemaaide gras terecht komt. Dan kun je dit moeilijk verkopen. Een koe eet niet van de distel en in de ruimte erom heen graast de koe ook niet. Krijg je meer van zulke plekken in het weiland, dan verlies je grasland.
Momenteel is het Jakobskruiskruid een plant waar de boer goed op moet letten. Tijdens het maaien kan dit in het uiteindelijke hooi terecht komen, wat de boer weer aan zijn koeien geeft. Dit kan schadelijk zijn voor de organen van koeien, zoals de lever. Paarden reageren hier nog sterker op.
In 2000 is een werkgroep opgericht die inventariseert wat er allemaal groeit en bloeit in het land en men houdt dit goed bij. Bij eventuele problemen bij een collega-boer gaan ze onderling het gesprek aan om te kijken of het op te lossen is. Bert zou graag zien dat boeren met burgers in gesprek gaan en de achtergronden horen van waarom handelt een boer zo. De juiste balans zien te vinden tussen boer en burger.
Kruidenrijk grasland
Kruidenrijk grasland is in opkomst onder de agrariërs. De afgelopen vier jaar was het erg droog en moest er veel water opgepompt worden. Bert heeft het kruidenmengsel voor het eerst in de grond zitten. Door variatie in het beheer van het grasland aan te brengen kunnen de stengels van de planten het water dieper uit de grond halen. Dit heeft als voordeel dat de boer minder kunstmest hoeft te gebruiken. Een koe is een herkauwer, hoe meer stengels in het voer, hoe meer structuur er voor de koe te halen is.
Eigenlijk gaat het bij de mens ook zo. Een vezelrijk ontbijt is goed voor ons darmstelsel. Op mijn vraag of dit meer eiwitten en een hogere melkproductie oplevert, zegt Bert dat hij dit nog moet afwachten. Maar zijn overtuiging is dat het zeker niet minder zal zijn. De boer beoordeelt de koe aan de hand van zijn mestanalyse. Dat bepaalt de gezondheid van de koe en vormt een belangrijke indicator voor de bedrijfsvoering.
Voor volgend voorjaar staat alvast een bezoek aan het bedrijf van Bert in mijn agenda. Ik kijk ernaar uit om in het volgende voorjaar het kleurrijke kruiden grasland aan dit mooie stukje buitengebied van de Vechterweerd met zijn biodiversiteit opnieuw te bezoeken.
Interview: Janneke Dijkhof
